آبسه دندان چیست و چه عواملی دارد؟

آبسه دندان یک عفونت جدی است که می‌تواند عواقب ناخوشایندی برای سلامت دهان و دندان شما داشته باشد. این عارضه در صورت عدم درمان به‌موقع، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش یابد و مشکلات جدی‌تری را به‌وجود آورد. در این مقاله، قصد داریم به‌طور جامع به بررسی عفونت دندان، علل، علائم، انواع، روش‌های پیشگیری و درمان آن بپردازیم. کلینیک دندانپزشکی سما با بهره‌گیری از بهترین متخصصان و تجهیزات روز دنیا، آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه تشخیص و درمان آبسه و عفونت دندان است. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب کنید و در صورت لزوم، بتوانید به‌موقع به دندانپزشک مراجعه و از سلامت دهان و دندان خود محافظت کنید.

آبسه دندان چیست؟

آبسه دندان به تجمع چرک و عفونت در ناحیه دندان یا لثه گفته می‌شود. این عارضه معمولاً به‌دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود و می‌تواند بسیار دردناک باشد. به‌طورکلی، آبسه یا عفونت دندان یک مشکل جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. در صورت درمان‌نشدن، عفونت می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد و عواقب خطرناکی داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علائم آبسه، مراجعه به دندانپزشک در اسرع وقت ضروری است.

انواع آبسه دندان

انواع آبسه می‌توانند براساس محل و علت ایجادشان دسته‌بندی شوند. شناخت این دسته‌بندی به درک بهتر و انتخاب روش درمانی مناسب کمک می‌کند. در ادامه به معرفی انواع رایج آبسه یا دمل دندان می‌پردازیم.

آبسه پریودنتال

این نوع، در بافت‌های نگهدارنده دندان، یعنی لثه و استخوان اطراف آن، ایجاد می‌شود. عفونت در این ناحیه می‌تواند ناشی از بیماری‌های لثه، گیرکردن غذا بین دندان و لثه یا عوامل دیگر باشد. آبسه پریودنتال معمولاً با درد شدید، تورم و قرمزی لثه همراه است.

آبسه ژنژیوال

آبسه ژنژیوال محدود به لثه است و معمولاً در اثر گیرکردن جسم خارجی در لثه یا عفونت‌های موضعی ایجاد می‌شود. این نوع آبسه معمولاً دردناک است و می‌تواند باعث تورم و قرمزی لثه شود.

آبسه پری‌آپیکال

این نوع آبسه در نوک ریشه دندان ایجاد می‌شود و معمولاً ناشی از پوسیدگی پیشرفته دندان یا عفونت پالپ دندان است. آبسه پری‌آپیکال می‌تواند بسیار دردناک باشد و در صورت درمان‌نشدن، عفونت می‌تواند به استخوان فک و سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.

آبسه دندان عقل

دندان عقل به‌دلیل موقعیت خاص خود و نحوه رویش، بیشتر در معرض عفونت و آبسه قرار دارد. این نوع آبسه می‌تواند با درد شدید، تورم و محدودیت در بازکردن دهان همراه باشد.

آبسه دندان عصب‌کشی‌شده

حتی دندانی که عصب‌کشی‌شده است نیز ممکن است دچار آبسه شود. این مسئله معمولاً به‌دلیل عدم موفقیت در عصب‌کشی، وجود کانال‌های اضافی در ریشه دندان یا عفونت مجدد ایجاد می‌شود. دمل دندان عصب‌کشی‌شده ممکن است بدون درد باشد؛ اما همچنان نیاز به درمان دارد.

دلایل آبسه دندان

دلایل آبسه یا عفونت دندان بسیار متنوع هستند؛ اما در بیشتر موارد، عفونت باکتریایی عامل اصلی آن است. این عفونت می‌تواند از طریق پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، ترک خوردن دندان یا حتی از طریق جراحی دندان وارد بافت‌های دندان و لثه شود و منجر به تشکیل آبسه شود. به‌طورکلی، دلایل این عارضه عبارت‌اند از:

• پوسیدگی پیشرفته دندان که باعث ایجاد حفره و ورود باکتری‌ها به پالپ دندان می‌شود.
• بیماری‌های لثه مانند پریودنتیت که می‌توانند باعث التهاب و عفونت در لثه و بافت‌های اطراف دندان شوند.
• ضربه به دندان که می‌تواند باعث ترک خوردن دندان و ورود باکتری‌ها به دندان شوند.
• عفونت بعد از جراحی دندان که می‌تواند منجر به آبسه شود.
• مشکلات دندان عقل که می‌تواند باعث تجمع باکتری‌ها و در نتیجه آبسه شود.
• ضعف سیستم ایمنی.
• بهداشت نامناسب دهان و دهان.

علائم آبسه دندان

علائم آبسه می‌توانند بسته به نوع و شدت عفونت متفاوت باشند؛ اما برخی از شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• درد شدید و ضربان‌دار در ناحیه دندان یا لثه؛
• تورم و قرمزی لثه؛
• حساسیت دندان به سرما و گرما؛
• بوی بد دهان، تب و در موارد شدیدتر؛
• تورم صورت و گردن.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به دندانپزشک در اسرع وقت ضروری است.

پیشگیری از آبسه دندان

پیشگیری از آبسه کردن دندان با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک امکان‌پذیر است. مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، تغذیه سالم و پرهیز از مصرف زیاد شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های گازدار ازجمله راهکارهای مؤثر در پیشگیری از این عارضه هستند. همچنین، معاینات دوره‌ای دندانپزشکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات دندانی و پیشگیری از تبدیل آن‌ها به آبسه کمک کند.

درمان آبسه دندان

درمان آبسه بستگی به شدت و نوع عفونت دارد و می‌تواند شامل روش‌های مختلفی باشد. هدف اصلی درمان، از بین بردن عفونت و تسکین درد است. در ادامه به برخی از روش‌های رایج درمان آبسه می‌پردازیم.

درمان آبسه با آنتی‌بیوتیک

در مواردی که عفونت گسترده باشد یا به سایر قسمت‌های بدن رسیده باشد، دندانپزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها به از بین بردن باکتری‌ها و کنترل عفونت کمک می‌کنند.

کشیدن دندان

در مواردی که دندان به شدت آسیب دیده باشد و قابل ترمیم نباشد، دندانپزشک ممکن است تصمیم به کشیدن آن بگیرد. کشیدن دندان می‌تواند به ازبین‌بردن منبع عفونت و جلوگیری از گسترش آن کمک کند.

درمان آبسه با عصب‌کشی دندان

اگر آبسه ناشی از عفونت پالپ دندان باشد، دندانپزشک ممکن است عصب‌کشی را توصیه کند. در این روش، بافت عفونی پالپ دندان برداشته می‌شود و کانال‌های ریشه دندان تمیز و پر می‌شوند.

درمان فوری آبسه با جراحی

در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه چرک و عفونت باشد. این روش معمولاً در مواردی انجام می‌شود که آبسه بسیار بزرگ باشد یا به بافت‌های اطراف گسترش یافته باشد. جراحی می‌تواند به تسکین سریع درد و کاهش تورم کمک کند.

درمان‌های خانگی آبسه دندان

درمان‌های خانگی عفونت دندان می‌توانند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کنند؛ اما به‌هیچ‌عنوان جایگزین مراجعه به دندانپزشک نیستند. این روش‌ها فقط به‌عنوان مسکن موقت عمل می‌کنند و باید در کنار درمان‌های تخصصی دندانپزشکی مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه به برخی از این روش‌ها می‌پردازیم.

دهان‌شویه با آب‌نمک

آب‌نمک به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده طبیعی می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود زخم‌های دهان و آبسه دندان کمک کند. برای تهیه دهان‌شویه آب‌نمک، نصف قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و چندین بار در روز دهان خود را با آن بشویید.

دهان‌شویه با جوش شیرین

جوش شیرین نیز می‌تواند به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده و خنثی‌کننده اسید در دهان عمل کند. برای تهیه دهان‌شویه جوش شیرین، نصف قاشق چایخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب گرم حل کنید و چندین بار در روز دهان خود را با آن بشویید.

درمان فوری آبسه با اسانس پونه کوهی

اسانس پونه کوهی دارای خواص ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی است و می‌تواند به تسکین درد عفونت دندان کمک کند. برای استفاده از این روش، چند قطره از اسانس پونه کوهی را روی یک تکه پنبه بریزید و آن را روی ناحیه آبسه قرار دهید.

خمیر سیر

سیر نیز دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی است و می‌تواند به کاهش عفونت و درد آبسه دندان کمک کند. برای استفاده از این روش، یک حبه سیر را له کنید و آن را به‌صورت مستقیم روی ناحیه آبسه قرار دهید.

کمپرس سرد با یخ

کمپرس سرد می‌تواند به کاهش تورم و درد عفونت دندان کمک کند. برای استفاده از این روش، یک کیسه یخ را روی ناحیه آبسه قرار دهید و به‌مدت 15 تا 20 دقیقه آن را نگه دارید. این کار را چندین بار در روز تکرار کنید.

درمان عفونت لثه و آبسه با ژل آلوئه‌ورا

ژل آلوئه‌ورا دارای خواص ضدالتهابی و التیام‌بخش است و می‌تواند به بهبود زخم‌های دهان و کاهش التهاب لثه کمک کند. برای استفاده از این روش، مقداری ژل آلوئه‌ورا را به‌صورت مستقیم روی ناحیه آبسه قرار دهید.

داروی آبسه دندان

داروهای مختلفی برای درمان آبسه وجود دارند که بسته به نوع و شدت عفونت توسط دندانپزشک تجویز می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها رایج‌ترین دارو برای درمان آبسه دندان هستند که به از‌بین‌بردن باکتری‌ها و کنترل عفونت کمک می‌کنند. در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است داروهای مسکن برای تسکین درد و التهاب تجویز کند. همچنین، برخی از دهان‌شویه‌ها و ژل‌های موضعی نیز می‌توانند به بهبود زخم‌ها و کاهش التهاب لثه کمک کنند.

توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه هرگونه دارو برای درمان آبسه می‌تواند عوارض جدی داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده علائم آبسه، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید و از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنید. دندانپزشک پس‌از معاینه و تشخیص دقیق، بهترین داروی مناسب برای شما را تجویز خواهد کرد.

آبسه دندان کودکان

آبسه در کودکان می‌تواند یک تجربه ناخوشایند و دردناک باشد. این عارضه معمولاً به‌صورت تورم و قرمزی در لثه ظاهر می‌شود و می‌تواند با درد شدید همراه باشد. کودکان ممکن است در ناحیه لثه خود احساس درد داشته باشند که گاهی اوقات تا فک آن‌ها گسترش می‌یابد و به‌خصوص هنگام غذا خوردن و جویدن بیشتر می‌شود. در برخی موارد، دندانی که دچار آبسه شده است ممکن است تیره‌تر از سایر دندان‌ها به نظر برسد.

درمان آبسه دندان کودکان

درمان آبسه دندان در کودکان باید توسط دندانپزشک انجام شود. در ابتدا، دندانپزشک معمولاً برای کودک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند تا عفونت را کنترل کند. سپس، بسته به شدت آبسه، ممکن است یک سوراخ کوچک در دندان ایجاد کند یا آبسه را برش دهد تا چرک و عفونت تخلیه شود. این کار به تسکین درد کودک کمک می‌کند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به عصب‌کشی یا حتی کشیدن دندان باشد.

عوارض آبسه دندان

آبسه اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی به دنبال داشته باشد. گسترش عفونت به نواحی مجاور مانند فک، صورت، گردن و حتی مغز ازجمله این عوارض است. در موارد نادر، عفونت می‌تواند وارد جریان خون شود و سپسیس را به‌دنبال داشته باشد که یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است. همچنین، ازدست‌دادن دندان درگیر نیز از عوارض احتمالی آبسه است.

علاوه‌بر این موارد، عفونت دندان می‌تواند باعث ایجاد مشکلات دیگری مانند درد مزمن، تورم صورت، مشکل در بلع و تنفس و حتی تغییر شکل صورت شود. بنابراین، تشخیص و درمان زودهنگام آبسه دندان از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند از بروز این عوارض جدی جلوگیری کند.

راه‌های تشخیص آبسه دندان چیست؟

تشخیص آبسه معمولاً با معاینه بالینی توسط دندانپزشک انجام می‌شود. دندانپزشک با بررسی علائم و نشانه‌هایی مانند تورم، قرمزی، درد و حساسیت دندان می‌تواند به وجود آبسه پی ببرد. در برخی موارد، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر نیاز به عکسبرداری با اشعه ایکس باشد.

ترکاندن آبسه دندان اشتباه است؟

بله، ترکاندن دمل دندان در خانه کار اشتباهی است و می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. این کار می‌تواند منجر به گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن شود. درمان آبسه باید توسط دندانپزشک و با روش‌های تخصصی انجام شود.

آیا آبسه دندان باعث گلودرد می‌شود؟

در برخی موارد، آبسه می‌تواند باعث گلودرد شود. این مسئله معمولاً زمانی رخ می‌دهد که عفونت از دندان به بافت‌های مجاور گسترش یابد و باعث التهاب گلو شود.

آیا آبسه دندان خطرناک است؟

بله، آبسه دندان یک عفونت جدی است که در صورت عدم درمان می‌تواند خطرناک باشد. عفونت می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد و عوارض جدی مانند سپسیس را به‌دنبال داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده علائم عفونت دندان، مراجعه به دندانپزشک در اسرع وقت ضروری است.